24/01/2009

Wandeling

Alle Groningers op de tribune vielen van hun stoel van verbazing. In een halflang, zwart regenjack liep Ajax-trainer Marco van Basten vanaf de zijkant het veld in. Hij was het niet eens met de scheidsrechter die vier minuten voor tijd rood gaf aan verdediger Vertonghen.
‘Ik wilde een statement maken,’ zei Van Basten naderhand.
Een tafel met vijftig microfoons erop, duwende cameraploegen en fotografen voor je neus. En dan je verhaal melden in een paar afgemeten zinnen. Dat is het traditionele decor voor een statement. Op het voetbalveld zie je het liefst een bal rollen.
Het was een wezenloze wandeling van Van Basten in het Groningse stadion. Hij liep in een halflang, zwart regenjack en een nette donkere broek over het gras. Zijn voeten wezen een tikje naar buiten. Dwars door de werkkleding van de trainer heen zagen we de motoriek van de voetballer van weleer.
Van Basten liep vorstelijk, met de blik van een ijskonijn.
Het publiek begon na een moment van totale verbijstering te fluiten. Van Basten had aanvankelijk de handen in zijn zakken. Nu trok hij ze tevoorschijn. Hij spreidde zijn armen. Het was of Jezus over het water liep. Ik moest terugdenken aan een absurde foto in een Engelse krant; van een vos die tijdens een voetbalwedstrijd over het veld holde.
De vierde man stond langs de lijn in het afgebakende vak. ‘Jan, Jan!’ schreeuwde hij via zijn microfoontje naar het gehoorapparaat van de eerste man, scheidsrechter Jan Wegereef. Wat? Van Basten loopt op het veld? Wegereef legde de wedstrijd meteen stil. In de verte zag hij de zwarte gestalte van de coach tussen de spelers.
Van Basten draaide zich na twintig meter om en kwam uit bij de vierde man. ‘Waar slaat dit op?’ kon je hem horen schreeuwen.
De scheidsrechter kwam van de overkant aangehold. Hij nam de vierde man apart; ze stonden samen een halve minuut ordinair te smoezen. Heel gênant, fluisteren in gezelschap. Van Basten voelde de bui al hangen. Dit mocht niet, wat hij deed.
Wegereef liep op Van Basten af en verzocht hem de resterende minuten van het duel vanaf de tribune te bekijken. De trainer liep hoofdschuddend weg. Hij ging schrijlings over het halfhoge hek en nam plaats op een groen klapstoeltje. Rechts van hem waren er nog vier leeg.
Achter Van Basten zat een oude supporter. De man legde zijn handen troostend op de schouder van de trainer. Van Basten liet het gelaten over zich heenkomen. Hij was teruggebracht tot een gewone sterveling op de tribune. Het tafereel zag er zeer Nederlands uit. In de traditie van minister Donner op de fiets.
Achteraf gaf Van Basten pas zijn echte statement af, voor de televisiecamera’s. Met korte stekelige zinnetjes. Scheidsrechter zus, scheidsrechter zo. ‘Het is gewoon niet rechtvaardig en toch moet het allemaal maar gepikt worden.’
Marco’s gang over het gras zal niets veranderen aan de uitslag van de wedstrijd of de kwaliteit van de scheidsrechters. In die zin was zijn actie zinloos. Ik vond het spannend en onaangepast. Van Basten maakte duidelijk hoe wij Nederlanders in elkaar steken. We haten gezag. We zijn meesters in verzet. We roken waar het verboden is. Wat niet mag, doen we lekker toch.
Ach, zoveel kwaad kon het allemaal niet in Groningen. Mijn statement van de dag: laat Marco vrij.